PETALING JAYA – Hasrat Sarawak untuk memperkukuh kawalan ke atas sumber gas negeri disifatkan langkah wajar, namun penganalisis menegaskan sebarang penstrukturan semula perlu dilakukan dengan berhati-hati agar tidak menjejaskan sistem tenaga negara secara keseluruhan.
Sarawak kini mencadangkan agar syarikat milik negeri, Petros, dilantik sebagai pengagregat tunggal gas. Melalui model ini, Petros akan membeli gas daripada pengeluar huluan sebelum menjualnya kepada pengguna domestik. Langkah tersebut dilihat memberi kelebihan kepada Sarawak dalam menentukan harga serta dasar pengagihan tenaga, seterusnya memperkukuh potensi ekonomi tempatan.
Negeri itu menguasai hampir 60 peratus sumber gas Malaysia, namun penggunaan domestik hanya sekitar 6 peratus manakala selebihnya dieksport sebagai LNG. Justeru, Sarawak turut menuntut peningkatan bekalan gas sehingga 1.2 bilion kaki padu sehari, berbanding kapasiti semasa kira-kira 450 juta. Negeri itu juga menggesa bayaran tetap tahunan sebanyak RM10 bilion, sekali gus menimbulkan persoalan mengenai kesan kewangan terhadap pemain industri.
Walaupun langkah ini berpotensi membuka peluang ekonomi besar, kebimbangan timbul terhadap impak kepada PETRONAS dan kontrak eksport sedia ada. Model pengagregat tunggal dikhuatiri boleh menjejaskan pendapatan negara sekiranya harga jualan domestik ditetapkan lebih rendah daripada kos sebenar.
Selain itu, isu undang-undang turut menjadi perdebatan kerana Sarawak mahu Petros dikecualikan daripada lesen operasi negeri, sedangkan Akta Pembangunan Petroleum 1974 masih memberikan PETRONAS kuasa penuh terhadap sumber petroleum di Malaysia.
Bagi mencari titik tengah, pakar mencadangkan model perkongsian kuasa antara PETRONAS dan Petros. Melalui pendekatan itu, Petros boleh mengawal harga dan pengagihan domestik, manakala PETRONAS mengekalkan tanggungjawab dalam pengeluaran huluan dan eksport. Prinsip ini diharap dapat menjaga kepentingan Sarawak tanpa menggugat kestabilan sistem tenaga negara.
Jika dicapai secara konsensus, perjanjian baharu ini berpotensi menjadi model kerjasama Persekutuan–Negeri yang lebih inklusif, memperkukuh ekonomi Sarawak serta menjamin kelestarian industri tenaga Malaysia.
